Farklı Müdürlük Akit İşlemleri
TARAFLARIN FARKLI TAPU MÜDÜRLÜKLERİNDE BULUNMALARI
HALİNDE YAPILACAK TAPU İŞLEMLERİ
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü taşra teşkilatında; 24 Bölge Müdürlüğü ve bu
müdürlüklere bağlı 81 kadastro müdürlüğü ve 973 tapu müdürlüğü ile vatandaşlarımıza hizmet
vermektedir. Bununla birlikte Berlin Başkonsolosluğunda kurulan Berlin Tapu ve Kadatro
Temsilciliği ile yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın ve ülkemizde taşınmaz edinmek isteyen
yabancıların tapu işlemleri yapılmaktadır. Genel Müdürlük yurtdışı teşkilatı kurmaya
yetkilendirilmiş olup, çalışmalar devam etmektedir.
Teknolojik gelişmeler kamu hizmetlerinin daha etkin, daha güvenli ve daha hızlı
gerçekleştirilmesini sağlamaktadır. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü de ülkemizde
teknolojiyi en verimli kullanan kurumlardan olup; son yıllarda yapmış olduğu TAKBİS,
MEGSİS, E-Haciz, E-Terkin, E-İpotek ve WebTapu gibi teknolojik hizmetleri ile vatandaşların
iş ve işlemlerini kolaylaştırmıştır. Son olarak da tapu işlemine taraf olan kişilerin farklı tapu
müdürlüklerinde bulunmaları halinde işlemlerin gerçekleştirilmesi mümkün hale getirilmiştir.
Tapu Kanunu’nun 26’ncı maddesinin birinci fıkrasında yapılan değişiklikle taşınmaz
mülkiyetini devreden(satış, bağış, mal değişimi) tapu işlemlerinin, tarafların farklı tapu müdürlükleri veya yurt dışı teşkilatında bulunmaları halinde, tarafların imzalarının işleme
katıldıkları müdürlük resmi görevlileri tarafından ayrı ayrı alınması ile resmi senedin
tamamlanması mümkün hale getirilmiş ve düzenleme 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Mezkur kanun maddesinin yürürlüğü girmesini takiben 17.01.2020 tarihinde pilot müdürlükler
ve yurtdışı teşkilatında uygulanmaya başlanmış ve 15.09.2020 tarihinde tüm tapu
müdürlüklerinde hizmete girmiştir.
Tapu Dairesi Başkanlığının 2019/16(1900) Sayılı Tarafların Farklı Birimlerde
Bulunmaları Halinde Yapılacak Tapu İşlemleri Genelgesinde işlemlerde uyulacak usul ve
esalar belirlenmiştir.
Bilindiği üzere, Tapu Müdürlüklerince Yetki Alanı Dışında Kayıtlı Bulunan Taşınmazlarla
İlgili Tapu İşlemlerinin Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve
2018/1(1780) Sayılı Yetki Alanı Dışı Tapu İşlemleri Genelgesi ile farklı bir müdürlük yetki
alanındaki taşınmazlara ilişkin tapu işlemleri yetki verilerek başka bir müdürlük tarafından
yapılabilmektedir.
Bu kapsamda yıllardır uygulanagelen yetki alanı dışı tapu işlemleri ve yeni bir uygulama
olan farklı müdürlüklerde tapu işlemleri her ne kadar farklı uygulamalar olsalar da iki
uygulumanın da izin verdiği tapu işlemlerinin birlikte yapılabilmesi mümkündür.
Bu yazıda öncelikli olarak tarafların farklı müdürlüklerde bulunmaları durumunda
yapılacak işlemler 2019/16 sayılı genelge kapsamında ele alınacak ve 2018/1 sayılı genelgeye
istinaden yapılmakta olan yetki alanı dışındaki tapu işlemleri ile birlikte uygulanması konusuna
açıklık getirilecektir.
Genel Esaslar
Tarafların farklı birimlerde işlem yapmayı talep etmeler halinde yalnızca satış, bağış, mal
değişimi(trampa) ve satış-ipotek işlemleri yapılabilmektedir. Aynı il sınırları içerisindeki farklı
ilçelerden(müdürlüklerden) işlem talepleri karşılanmamaktadır.
Tapu Sicil Tüzüğü uyarınca tapu sicilinde yapılacak işlemler için hak sahibi kişiler
istemde(başvuruda) bulunabilir. Bu kapsamda başvuru mülkiyeti devreden tarafça
yapılacağından, taşınmaz mal sahibi tarafın işleme katılacağı müdürlüğe başvuru yapılmaktadır
ve işleme ilişkin resmi senet bu müdürlük tarafından düzenlenmektedir. Bu sebeple mülkiyeti
devreden taraf birden fazla kişi ise taraflarca başvuru aynı müdürlüğe yapılır ve aynı
müdürlükten işleme katılınır. Aynı şekilde mülkiyeti devralan tarafların da tamamı aynı
müdürlükten işleme katılır ancak biden fazla devralandan bir veya birkaçı devreden tarafların
bulunduğu müdürlükte işleme katılabilmetedir. Bir başka deyişle, farklı müdürlük akit işlemi
aynı anda iki müdürlük arasında yapılabilmektedir.
Mal değişimi(trampa) işleminde taraflar hem devreden hem devralan olduğundan her iki
tarafın talebi de aynı başvuru ile ilk başvuru yapılan müdürlüğe yapılmaktadır. Ayrıca iki
müdürlüğe de başvuru yapılması gerekmemektedir. Devir işlemine ilişkin resmi senet başvuru
yapılan müdürlük tarafından hazırlanmaktadır.
Bu uygulama kapsamında yapılacak satış-ipotek işlemlerinde ipoteğin tarafları alıcı ve
ipotek lehtarı olduğundan alıcının ve ipotek lehtarının aynı müdürlükte bulunması
gerekmektedir. Satış-ipotek işlemi tek işlemde yapılabilmektedir.
Başvuru ve İşleme Yönelik Esaslar
Başvuru için işlemin şekline göre gerekli olan işlem belgeleri devreden tarafından başvuru
yapılan müdürlüğe sunulmalıdır. Taraflara ilişkin tanık veya tercüman bulundurulması gereken
durumlarda, tanık veya tercümana ilişkin belgelerin de sunulması gerekmektedir.
Tapu Müdürlüklerinde yapılacak işlemler için e-devlet ile WebTapu Portalı üzerinden,
ALO 181 Hattından veya E-Randevu Sistemi ile bizzat başvuru yapılabilmektedir. İşleme
ilişkin tarafların farklı birimlerde bulunması durumunda tarafların hangi müdürlükten işleme
katılınacağının belirtilmesi gerekmektedir.
Yabancı gerçek kişilerin taşınmaz edinimine ilişkin işlemlerde Taşınmaz Değerleme
Dairesi Başkanlığının 2020/5(1905) sayılı genelgesi ile “Taşınmaz Değerleme Raporu”
düzenlenmesi zorunlu kılınmıştır. Yabancıların taraf olduğu işlemlerde “Taşınmaz Değerleme
Raporu” Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği (https://www.tdub.org.tr) internet sayfasında
belirtilen değerleme kuruluşlarına ait resmi ve güncel KEP adresleri aracılığıyla Tapu
Müdürlüklerine gönderilmesi gerektiğinden, başvuru yapılan tapu müdürlüğüne başvuru
sırasında gönderilmiş olması gerekmektedir. Ayrıca yabancı kişiler için, 2019/11(1805) sayılı
Yabancı Kimlik Numarası Verilmesi ve Kimlik Bilgileri Beyan Formu Genelgesi kapsamında
kimlik bilgileri beyanı formunun yabancı gerçek kişinin veya vekilinin bulunduğu müdürlük
tarafından EBYS aracılığıyla başvurunun yapıldığı müdürlüğe gönderilmesi gerekmektedir.
Yabancıların taraf olduğu tapu işlemlerinde başvurunun yapıldığı tapu müdürlüğü anılan bu
belgeleri almadan tapu işlemine başlayamamaktadır.
Genelge esaslarına uygun olarak yapılan başvurulardan sonra işlemler ilgili tapu
müdürlükleri tarafından koordineli şekilde hazırlanıp taraflar aynı anda işleme katılacakları
farklı müdürlüklerde hazır bulunacaktırlar. Her iki müdürlük tapu memurları huzurunda taraflar
görüntülü veya sesli iletişim araçlarıyla (videokonferans, telekonferans vb) imzaları ayrı ayrı
alınarak tapu devir işlemi gerçekleşmektedir.
İmzaların tamamlanmasından sonra işlem ilgili tapu müdürlüğü tarafından yevmiye
defterine kaydedilir ve ilgili müdürlükçe tapu senedi/ipotek belgesi ilgili taraflara verilerek
işlem tamamlanmaktadır. Tarafların farklı birimlerde bulunması halinde yapılacak tapu
işlemini bir örnekle açıklamak gerekirse;
Örneğin; Mehmet Kaya isimli vatandaşımız İstanbul/Kadıköy’deki taşınmazını
Antalya/Muratpaşa’daki Hakan Çelik isimli vatandaşımıza satmak için anlaşmıştır. Kadıköy
Tapu Müdürlüğüne başvurarak ve alıcının devir işlemi için Muratpaşa Tapu Müdürlüğünde
bulunacağını belirterek işlemini gerçekleştirebilmektedir. Bu durumda tarafların ayrı ayrı
olarak; devreden(satıcı) taraf Kadıköy Tapu Müdürlüğünde devralan(alıcı) taraf ise
Muratpaşa Tapu Müdürlüğünde aynı anda bulunarak ilgili tapu memurları tarafından
telekonferans ile görüştürülüp ayrı ayrı imzaları alınmasıyla devir işlemi yapılabilmektedir.
Yetki Alanı Dışı Tapu İşlemleri ile Birlikte Uygulanması
Tapu Müdürlüklerince Yetki Alanı Dışında Kayıtlı Bulunan Taşınmazlarla İlgili Tapu
İşlemlerininYapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te değişikliğe gidilmiş
(RG-14/12/2019-30978) ve tarafların farklı tapu müdürlükleri veya yurt dışı birimlerinde
bulunmaları halinde gerçekleştirilecek tapu işlemlerinde de uygulanacak usul ve esaslar aynı
yönetmelikle belirlenmiştir.
Bu kapsamda yapılması mümkün kılınan yetki alanı dışı işlemler arasında satış, bağış, mal
değişimi ve satış-ipotek işlemleri de bulunduğundan bu işlemler hem yetki alanı dışı işlem hem
de farklı müdürlük akit işlemi uygulamaları birlikte uygulanarak tek işlemde yapılabilmektedir.
Bu durumu örnek bir işlem ile açıklamak daha anlaşılır olacaktır.
Örneğin; Ahmet Yılmaz isimli vatandaşımız Konya/Selçuklu’da ikamet etmektedir ve
İstanbul/Beşiktaş Tapu Müdürlüğü yetki alanındaki gayrimenkulünü İzmir/Bornova’da ikamet
eden Ayşe Yıldırım isimli alıcıya satmak için anlaşmışlardır. Devre konu taşınmaz Beşiktaş da
olmasına rağmen Ahmet Bey Selçuklu’dan Ayşe Hanım da Bornova’dan işleme katılarak tapu
devir işlemi gerçekleştirilebilecektir. Devreden(satıcı) taraf olan Ahmet Bey Selçuklu Tapu
Müdürlüğü’ne yetki talebi ile Beşiktaş ilçesindeki taşınmazının satışı için başvuru yaparak ve
başvuru esnasında da devralan(alıcı) tarafın imzaya Bornova Tapu Müdürlüğünden
katılacağını bildirerek işlemini gerçekleştirebilmektedir. Bu durumda Selçuklu Tapu
Müdürlüğü öncelikle taşınmazla ilgili işlem yapabilmek için Beşiktaş Tapu Müdürlüğünden
yetki alır ve sonrasında Bornova Tapu Müdürlüğü ile farklı müdürlük akit işlemi için gerekli
işlemleri yaparak talebe göre resmi senet hazırlayarak taraflara imza için randevu verir. Satıcı
tarafın Selçuklu Tapu Müdürlüğünde alıcı tarafın Bornova Tapu Müdürlüğünde aynı anda
hazır bulunmasıyla taraflar telekonferans sistemiyle görüştürülüp tapu memuru huzurunda
sözlü ve yazılı iradeleri alınarak imzaları tamamlanır. Böylelikle vatandaşlarımız yaşadıkları
ilçeden çıkmadan en yakın tapu müdürlüğüne giderek gayrimenkül devir işlemlerini hızlı ve
güvenli bir şekilde gerçekleştirebilmektedir.
Mali Yönü
Genelgede belirtildiği üzere, tarafların farklı tapu müdürlüklerinde bulunması durumunda
yapılacak tapu işlemlerinden 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı tarife gereğince tapu
harcı ve 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin otuzdördüncü bölümüne ekli (I) sayılı
Tarife Cetveli gereğince döner sermaye hizmet bedeli alınması gerekmektedir. Başka bir
deyişle taraflar aynı müdürlükte işleme katılmaları durumunda tahsil edilen tapu harcı ve döner
sermaye ücretine ek herhangi bir ücret alınmamaktadır.
Tarafların farklı müdürlükte bulunmasının yanısıra işlem yetki alanı dışı işlemle birlikte
yapılıyor ise 2018/1(1780) sayılı genelge gereğince tapu harçları beyan edilen devir bedeli
üzerinden tahsil edilmektedir ancak yetki alanı dışında yapılan işlemler için döner sermaye
hizmet bedeli, yetki verilen tapu müdürlüğünün yöresel katsayısı esas alınarak işlem için
belirlenen döner sermaye hizmet bedelinin iki katı oranında tahsil edilmektedir.
Sonuç
Teknolojik gelişmeleri en etkili kullanan kurumlarımızdan olan Tapu ve Kadastro Genel
Müdürlüğü, tarafların farklı müdürlüklerde olmaları halinde tapu işlemlerini gerçekleştirmesine
imkan sunarak vatandaşlarımıza gerek ekonomik gerekse de zaman olarak çok önemli bir
hizmet sağlamıştır. Uygulama ile farklı müdürlüklerde hatta yurt dışında bulunan
vatandaşlarımızın aynı anda bir müdürlükte hazır bulunmasına gerek olmadan işlem yapması
mümkün hale gelmiştir. Böylece vatandaşlarımız yaşadıkları yerden ayrılmadan ve günlük
işlerini aksatmadan tapu işlemlerini yapabilmektedirler.
KAYNAKLAR
2644 Sayılı Tapu Kanunu.
492 Sayılı Harçlar Kanunu.
Yetki Alanı Dışında Kayıtlı Bulunan Taşınmazlarla İlgili Tapu İşlemlerinin Yapılmasına İlişkin
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik.
Tapu Dairesi Başkanlığının 2019/16(1900) Sayılı Tarafların Farklı Birimlerde Bulunmaları
Halinde Yapılacak Tapu İşlemleri Genelgesi.
Tapu Dairesi Başkanlığının 2018/1(1780) Sayılı Yetki Alanı Dışı Tapu İşlemleri Genelgesi.
Taşınmaz Değerleme Dairesi Başkanlığının 2020/5(1905) Sayılı Genelgesi.
Yabancı İşler Dairesi Başkanlığının 2019/11(1805) sayılı Yabancı Kimlik Numarası Verilmesi
ve Kimlik Bilgileri Beyan Formu Genelgesi.
